NASTANAK I RAZVOJ PRAVA ZADRŽAVANјA U RAZLIČITIM EVROPSKIM DRŽAVAMA

Abstract

Korišćenjem istorijskopravnog i aksiološkog metoda autor u radu razmatra i kritički ocenjuje genezu prava zadržavanja, kao specifičnog instituta građanskog prava, počev od nastanka u rimskom pravu, preko srednjovekovne regulative u pojedinim evropskokontinentalnim zakonodavstvima, do konačne kodifikacije u građanskim zakonicima. Predmet razmatranja u radu su klјučni segmenti ovog instituta u nekadašnjoj domaćoj regulativi, kao i u pojedinim evropskim regulativama, sa fokusom na nekadašnjem austrijskom i francuskom rešenju. Cilј rada je formulisanje odgovora na pitanja: koji su modeli regulativa prava zadržavanja postojali kroz vreme, kako su i zašto evoluirali; kakav je bio odnos različitih zakonodavaca prema ovom institutu; i otkrivanje ratia njegovog sve šireg priznavanja. Autor ocenjuje da je geneza evropske retencije kroz vreme - put od njene izričite zabrane, preko kazuističkog priznavanja na nivou izuzetka, pa do formulisanja opšteg pravila o retenciji građanskog i trgovačkog prava, te da ona u savremenoj fizionomiji oličava ne samo sredstvo pritiska na neurednog dužnika, već i efikasno sredstvo namirenja, a u ulozi instrumenta zaštite poverenja u pravni promet, pravičnosti (equitas) i ekvivalencije uzajamnih davanja u dužničko-poverilačkim odnosima.