Istorija razvoja CNC mašina alatki u Srbiji

Abstract

Puštanjem u rad Topolivnice u Kragujevcu 1854. godine, kao prvog industrijskog kompleksa u Srbiji, počeli su da dolaze srpski inženjeri školovani u inostranstvu u Kragujevac. Iz Nemačke je došao Todor Toša Selesković, prvi konstruktor mašina u Srbiji i profesor Mehaničke tehnologije na Tehničkom fakultetu u Beogradu. Pored Vojno-tehničkog zavoda u Kragujevcu, Mašinsko odeljenje Direkcije srpskih državnih železnica pri Ministarstvu građevina, osnovano 1889. godine, postalo je drugi centar okupljanja inženjera u Srbiji. Među njima su Svetozar Zorić, prvi profesor Nauke o mašinama i Adim Stevović, prvi profesor Mašina alatki na Tehničkom fakultetu u Beogradu. Na Mašinskom fakultetu u Beogradu diplomiralo je prvih pet inženjera kod profesora Pavla Stankovića na Mašinama alatkama istorijske 1948. godine. Oni su raspoređeni na rad u novoizgrađenu Fabriku teških mašina alatki Ivo Lola Ribar u Železniku, koja je puštena u rad 1. januara 1948. godine, od kada počinje istorija razvoja CNC mašina alatki u Srbiji. U radu su prikazana ostvarenja domaće industrije mašina alatki, koja su bila veoma zapažena na svetskom tržištu. Ova dostignuća treba da budu sačuvana od zaborava, kao inspiracija budućim generacijama inženjera proizvodnog mašinstva. Prestankom rada fabrike Ivo Lola Ribar, tranzicijom i razgradnjom čitavog metalskog kompleksa završava se pola veka intenzivnog razvoja CNC mašina alatki u Srbiji.