POETIKA ROMANA KAO POETIKA MODERNITETA (DNEVNIK O ČARNOJEVIĆU MILOŠA CRNjANSKOG I NOVEMBAR GISTAVA FLOBERA)

Abstract

U radu Poetika romana kao poetika moderniteta (Dnevnik o Čarnojeviću Miloša Crnjanskog i Novembar Gistava Flobera) analizira se odnos dva romana, Dnevnika o Čarnojeviću i Novembra, sa stanovišta modernističke poetike. U skladu sa dosadašnjim proučavanjima na ovom polju, nastoji se pronaći uža motivska i strukturalna bliskost ovih dela. Uzimajući u obzir književnoteorijske činjenice, utvrđuju se ključne odlike romana moderniteta i najznačajnije razlike u odnosu na roman klasičnog realizma. Na taj način stvara se linija koja od Floberovog vodi Crnjanskovom romanu, prikazujući istovremeno puteve razvoja romanesknog žanra. Osnovni cilj istraživanja jeste opravdanje Crnjanskovog suda, iznetog u predgovoru Novembru, da je ovo delo dovelo do nastanka nove vrste romana. Ispituju se osnovne karakteristike Floberovog romana i nalazi bliskost sa delima najznačajnijih romansijera s početka dvadesetog veka. Na osnovu iznetih činjenica, Floberovo stvaralaštvo razume se kao temelj nastanka dve vrste modernističkog romana, koji se razvijaju iz dve faze njegovog stvaralaštva. Jedna etapa Floberovog stvaralaštva razvijala se do romana toka svesti, a druga ka modernom subjektivističkom romanu. Istraživanjem se dalje naznačava da je upravo Novembar bio podsticaj za nastanak subjektivističkog romana moderniteta, pa samim tim i Dnevnika o Čarnojeviću. Prelazeći na uže proučavanje relacije Novembra i Dnevnika o Čarnojeviću, ispituje se bliskost ontološkog statusa glavnih likova, osobenost u načinu razrešenja metafizičke dileme junaka, formalne sličnosti i razlike. Ukazuje se takođe na način inkorporiranja motiva Novembra u Crnjanskov roman i njihovo prilagođavanje oso- benim poetičkim zahtevima Dnevnika o Čarnojeviću.